DWA DODATKI SPECJALNE WÓJTA (BURMISTRZA, PREZYDENTA MIASTA)

W myśl art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. z 2024 r. poz. 1135 ze zm.), czynności z zakresu prawa pracy wobec wójta (burmistrza, prezydenta miasta), związane z nawiązaniem i rozwiązaniem stosunku pracy, wykonuje przewodniczący rady gminy, a pozostałe czynności - wyznaczona przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) osoba zastępująca lub sekretarz gminy, z tym że wynagrodzenie wójta ustala rada gminy, w drodze uchwały.

Zgodnie z art. 36 ust. 3 ustawy o pracownikach samorządowych, osobie piastującej funkcję wójta (burmistrza, prezydenta miasta) przysługuje - wynagrodzenie zasadnicze, dodatek funkcyjny, dodatek specjalny. Z kolei, pracownikowi samorządowemu z tytułu okresowego zwiększenia obowiązków służbowych lub powierzenia dodatkowych zadań może zostać przyznany dodatek specjalny (ust. 5).

W zakresie określania wynagrodzenia wójta (burmistrza, prezydenta miasta), a przede wszystkim jego składnika jakim jest dodatek specjalny, pojawiają się interpretacje, zgodnie z którymi dodatki specjalne, o których mowa w art. 36 ust. 3 i 5 ustawy o pracownikach samorządowych, mają charakter rozłączny i niewykluczający się. Z kolei konsekwencją tego jest możliwość przyznania wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) dodatku specjalnego z obu tych podstaw.  

Za argument dla przyjęcia takiej interpretacji wskazuje się, że wójt (burmistrz, prezydenta miasta) oprócz pełnienia funkcji organu wykonawczego, jest także przede wszystkim pracownikiem samorządowym. Dlatego też, w myśl art. 36 ust. 5 ustawy o pracownikach samorządowych, powinien mieć możliwość otrzymania dodatku specjalnego, w przypadku okresowego zwiększenia obowiązków służbowych.

Trzeba jednak zauważyć, że odnośnie osób piastujących funkcję wójta (burmistrza, prezydenta miasta) dodatek specjalny jest obligatoryjnym składnikiem wynagrodzenia którego przyznanie nie wymaga ustalenia, czy doszło do okresowego zwiększenia obowiązków służbowych lub powierzenia dodatkowych zadań. Ponadto, przyjmuje się, że osoba piastująca funkcję wójta (burmistrza, prezydenta miasta), już tylko z tego tytułu posiada zwiększony zakres obowiązków służbowych. Dotyczy to zarówno obowiązków, które są ściśle związane z pełnioną funkcją, jak i tych, które mogą pojawić się w przyszłości. Tym samym, na gruncie ustawy o pracownikach samorządowych, w stosunku do wójta (burmistrza, prezydenta miasta), ustawodawca założył, że pełnienie tej funkcji wiąże się z permanentnym wykonywaniem zwiększonego zakresu zadań i obowiązków służbowych.

W tym kontekście warto przywołać stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego zajęte w wyroku z dnia 18 stycznia 2022 r. (III OSK 982/21) – „(…) racjonalność art. 35 ust. 5 u.p.s. oraz jego spójność i niekonkurencyjność wobec art. 36 ust. 3 u.p.s. zasadza się na tym, że "zwykły" pracownik ma formalnie określony zakres obowiązków służbowych lub zadań i w stosunku do tego zakresu z jakiegoś powodu może nastąpić ich epizodyczne zwiększenie (np. z powodu konieczności zastępowania innego pracownika itp.). Takiej sytuacji nie da się odnieść do funkcji i zakresu obowiązków i zadań osób wymienionych w art. 36 ust. 3 u.p.s, gdyż osoby te, z racji pełnionych funkcji, nie mogą - w ramach tychże funkcji - wykonywać dodatkowych zadań lub formalnie posiadać zwiększonego zakres obowiązków służbowych. Przyjęcie możliwości wystąpienia przesłanek wskazanych w ust. 5 w stosunku do osób wymienionych w art. 36 ust. 3 u.p.s godziłoby w ustawowy zakres kompetencji oraz obowiązków osób będących organami jednostek samorządu terytorialnego i zarazem kierownikami urzędów tych jednostek odpowiadających za funkcjonowanie całej tej struktury.”.

Przyjąć należy, że niedopuszczalne jest przyznanie wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta), drugiego dodatku specjalnego, z tytułu okresowego zwiększenia obowiązków służbowych lub powierzenia dodatkowych zadań. W tym aspekcie, fakt posłużenia się przez ustawodawcę w ust. 5 pojęciem pracownika samorządowego nie może powodować uznania, że obejmuje on swoim zakresem podmiotowym również wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Prawidłowe odczytania znaczenia przepisów art. 36 ust. 3 i 5 ustawy o pracownikach samorządowych powinno uwzględniać dyrektywę konsekwencji terminologicznej - zakaz wykładni homonimicznej – a więc zakazującą nadawania temu samemu wyrażeniu różnych znaczeń w kontekście różnych przepisów. Również zastosowanie wykładni systemowej, prowadzi do wniosku, że przyznanie dodatku specjalnego z art. 36 ust. 3 ustawy o pracownikach samorządowych wyklucza możliwość przyznania jako dodatkowego składnika wynagrodzenia dodatku specjalnego na podstawie art. 36 ust. 5 (tak też NSA w wyroku z 26 września 2019 r., II OSK 2458/19; z dnia 3 lipca 2019 r., II OSK 1477/19; z dnia 4 czerwca 2019 r., II OSK 789/19; z dnia 5 kwietnia 2019 r., II OSK 633/19).

---

Zainteresował Cię ten temat, masz wątpliwości lub pytania, a może potrzebujesz profesjonalnego wsparcia? Zapraszamy do kontaktu - Grzegorz Drozd, radca prawny, wspólnik w Kancelarii Drozd & Pięta.