PRZYJĘCIE AUDYTU KRAJOBRAZOWEGO – KONSEKWENCJE DLA GMINY
Sejmiki kolejnych województw przyjmują uchwały w sprawie audytu krajobrazowego – nowego instrumentu ochrony krajobrazu. Audyt ma na celu wskazanie najcenniejszych krajobrazów oraz określenie wytycznych dla ich ochrony i kształtowania. W części województw trwają intensywne prace nad projektem audytu. Mimo że uchwała przyjmująca audyt krajobrazowy nie jest aktem prawa miejscowego, akt ten wywołuje znaczące konsekwencje prawne dla stanowienia gminnych aktów planowania przestrzennego.
Kształtowanie i prowadzenie polityki przestrzennej, w tym uchwalanie audytu krajobrazowego, należy do zadań samorządu województwa. Zgodnie z art. 38a ust. 1 i 2 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2024 r. poz. 1130 ze zm.), dalej „ustawa”, nie rzadziej niż raz na 20 lat dla obszaru województwa sporządza się audyt krajobrazowy, który identyfikuje krajobrazy występujące na całym obszarze województwa, określa ich cechy charakterystyczne oraz dokonuje oceny ich wartości. Dokument sporządza się zgodnie z zasadami i metodologią określoną w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 11 stycznia 2019 r. w sprawie sporządzania audytów krajobrazowych (Dz. U. z 2024 r. poz. 537).
Audyt krajobrazowy określa przede wszystkim lokalizację krajobrazów priorytetowych. Są to krajobrazy szczególnie cenne dla społeczeństwa ze względu na swoje wartości przyrodnicze, kulturowe, historyczne, architektoniczne, urbanistyczne, ruralistyczne lub estetyczno-widokowe, i jako takie wymagające zachowania lub określenia zasad i warunków ich kształtowania. Ponadto, audyt wskazuje lokalizacje i granice m.in. parków kulturowych, parków narodowych, rezerwatów przyrody, parków krajobrazowych, obszarów chronionego krajobrazu oraz obiektów znajdujących się na listach Światowego Dziedzictwa UNESCO. W dalszej części audyt krajobrazowy określa m.in. regulacje dla krajobrazów priorytetowych, tj. wskazuje: zagrożenia dla możliwości zachowania ich wartości, rekomendacje i wnioski dotyczące ich kształtowania i ochrony, a także lokalne formy architektoniczne w ich obrębie.
Kluczowe dla gmin położonych na terenie województwa, dla którego przyjęto audyt krajobrazowy są rekomendacje i wnioski dotyczące kształtowania i ochrony krajobrazów priorytetowych oraz krajobrazów w obrębie chronionych obszarów lub obiektów. W odniesieniu do poziomu gminnego – mogą one dotyczyć m.in.:
wytycznych odnośnie kierunków zmian w strukturze przestrzennej oraz w przeznaczeniu terenów lub zasad ich zagospodarowania, określających dopuszczalny zakres i ograniczenia tych zmian, w tym wytycznych odnośnie nakazów, zakazów, dopuszczeń i ograniczeń w zagospodarowaniu i użytkowaniu terenów,
parametrów i wskaźników zagospodarowania terenu, maksymalnej i minimalnej intensywności zabudowy jako wskaźnika powierzchni całkowitej zabudowy w odniesieniu do powierzchni działki budowlanej, minimalnego udziału procentowego powierzchni biologicznie czynnej w odniesieniu do powierzchni działki budowlanej,
kształtowania linii zabudowy, zasad kształtowania form budynków, charakterystycznych cech elewacji czy dachów – z uwzględnieniem lokalnych form architektonicznych zabudowy,
zasad i warunków dotyczących sytuowania obiektów małej architektury, tablic reklamowych i urządzeń reklamowych oraz ogrodzeń, ich gabarytów, standardów jakościowych oraz rodzajów materiałów budowlanych, z uwzględnieniem lokalnych form architektonicznych, w tym dla przestrzeni dostępnych publicznie,
określania warunków działalności usługowej, w tym handlowej, w szczególności maksymalnej powierzchni sprzedaży obiektów handlowych, obszarów rozmieszczenia obiektów handlowych o maksymalnej powierzchni sprzedaży i ich dopuszczalnej liczby.
Treść audytu krajobrazowego jest formalnie powiązana z przyjmowaniem gminnych aktów planowania przestrzennego. Zarówno projekt planu ogólnego gminy, jak i projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego podlega uzgodnieniu z zarządem województwa w zakresie uwzględnienia rekomendacji i wniosków zawartych w audycie krajobrazowym. Rekomendacje i wnioski oraz krajobrazy priorytetowe uwzględnia się, określając ustalenia planu ogólnego (art. 13b pkt 5 ustawy). Z kolei, w zakresie planów miejscowych należy określić w nich granice i sposób zagospodarowania krajobrazów priorytetowych wskazanych w audycie krajobrazowym (art. 15 ust. 2 pkt 7 ustawy).
Istotnym elementem procedury opracowania audytu krajobrazowego jest zaangażowanie gmin w przygotowanie opracowania. Zarząd województwa, przed przełożeniem projektu audytu do uchwalenia przez sejmik województwa, jest zobowiązany zasięgnąć opinii o projekcie m.in. od wszystkich rad gmin położonych na terenie województwa (a nie wójtów, burmistrzów czy prezydentów miast). Zgodnie z regulacjami ustawy, brak zajęcia stanowiska przez radę gminy w terminie 30 dni od dnia otrzymania projektu audytu uznaje się za wyrażenie pozytywnej opinii o projekcie w przedłożonym brzmieniu. Jest to ważny moment dla gminy, w którym – po zapoznaniu się z projektem audytu – można zgłosić zarządowi uwagi i zastrzeżenia do projektu w zakresie rozwiązań, które będą dotyczyć danej gminy. Dodatkowo, ustawodawca wskazał w art. 38b ust. 3 ustawy, że na zgłoszone przed uchwaleniem audytu krajobrazowego żądanie gminy, której opinia nie została uwzględniona w projekcie audytu krajobrazowego, sejmik województwa rozstrzyga w formie uchwały o zasadności nieuwzględnienia opinii przez zarząd województwa.Rozstrzygnięcie sejmiku województwa w tym zakresie jest jednak wiążące.
Audyt krajobrazowy został przyjęty jak dotąd w województwach: kujawsko-pomorskim, wielkopolskim i mazowieckim. W pozostałych województwach trwają prace nad projektem audytu. Na przykład, w województwie dolnośląskim zakończono etap opiniowania projektu audytu. Zgodnie z danymi Instytutu Rozwoju Terytorialnego, na obszarze województwa dolnośląskiego wyznaczono 1452 krajobrazy, które poddano ocenie, na podstawie której wskazano 173 krajobrazy priorytetowe, które zajmują łącznie niespełna 16% powierzchni województwa.
Zainteresował Cię ten temat, masz wątpliwości lub pytania, a może potrzebujesz profesjonalnego wsparcia? Zapraszamy do kontaktu - Sebastian Pięta, radca prawny, wspólnik w Kancelarii Drozd & Pięta.
コメント