TARYFY ZA WODĘ PONOWNIE W RĘKACH SAMORZĄDÓW?
Z początkiem 2018 r. zmieniono zasady ustalania taryf za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków (ustawa z dnia 27 października 2017 r. o zmianie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę oraz zbiorowym odprowadzaniu ścieków – Dz. U. poz. 2180). Najważniejszą zmianą było włączenie do procesu ustalania taryf Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie, jako regulatora, który nie tylko opiniuje projekty regulaminów dostarczania wody i odprowadzania ścieków w zakresie zgodności z przepisami, ale przede wszystkim zatwierdza taryfy ustalone przez przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne.
Po wprowadzeniu nowych regulacji, samorządy de facto utraciły kompetencję do ustalania taryf na swoim terenie, gdyż w każdym przypadku ostateczne „słowo” należy w obecnym stanie prawnym do Wód Polskich. Takie rozwiązanie praktycznie od początku było i nadal jest krytykowane przez stronę samorządową. Wśród zarzutów jakie są podnoszone wobec działalności Wód Polskich pojawiają się takie, jak: zbyt długie okresy zatwierdzania taryf (w ramach procedury administracyjnej obejmującej dwie instancje), arbitralne rozpatrywanie wniosków bez uwzględnienia potrzeb przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych na poziomie lokalnym czy zbyt mała elastyczność w ramach prowadzonych postępowań administracyjnych.
Aktualnie w Ministerstwie Infrastruktury trwają prace nad nowelizacją ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę oraz zbiorowym odprowadzaniu ścieków, która miałaby wprowadzić zmiany w postaci częściowego powrotu do uregulowań obowiązujących przed wejściem w życie przepisów ustawy z dnia 27 października 2017 r. o zmianie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę oraz zbiorowym odprowadzaniu ścieków.
Nowe regulacje mają stanowić wyjście naprzeciw postulatom zgłaszanym przez stronę samorządową dotyczącym uelastycznienia oraz usprawnienia procesu zatwierdzania taryf za wodę i ścieki, w szczególności ponownego włączenia organu gminy w ten proces.
Zgodnie z założeniami nowelizacji, nowe taryfy powinny bazować na merytorycznych przesłankach ocenianych w ramach procesu zatwierdzania taryf (przy uwzględnieniu dotychczasowego dorobku prawnego w tym zakresie). Taki model ma zbliżyć ceny za dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków do poziomu społecznie akceptowalnego.
Podstawową zmianą ma być ponowne włączenie rady gminy (miasta) do procesu zatwierdzania taryf za wodę i ścieki. Zatwierdzaniu w drodze uchwały rady gminy będą podlegały taryfy, rozumiane jako zestawienie ogłoszonych publicznie cen i stawek opłat za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków oraz warunki ich stosowania, z wyłączeniem taryf zmienianych w związku ze zmianą stawki podatku od towarów i usług.
Dodatkowo, nowelizacja zakłada rozszerzenie możliwości ustalania taryf o taryfy progresywne, których wprowadzenie będzie zależało od decyzji samorządów. Taryfa progresywna ma przyczynić się do bardziej zrównoważonego gospodarowania dostępnymi zasobami wodnymi i ochrony środowiska, umożliwiając równocześnie efektywniejsze promowanie zachowań proekologicznych. Takie rozwiązanie będzie fakultatywne dla samorządu, a ewentualne jego wprowadzenie będzie wymagało podjęcia w tym zakresie aktu prawa miejscowego. W odpowiednim terminie od dnia wejścia w życie tego aktu, przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne będzie obowiązane wystąpić z wnioskiem o zmianę taryfy albo o zatwierdzenie nowej taryfy.
W akcie prawa miejscowego, w którym wprowadzony zostanie obowiązek stosowania taryfy progresywnej, określone zostaną także następujące elementy:
poszczególne progi w postaci pobranej wody i różnice pomiędzy wysokością stawek ujętych w poszczególnych progach;
wyznaczenia terminu na składanie deklaracji dotyczących liczby osób w gospodarstwie domowym.
Zgodnie z założeniami projektu nowelizacji, w przypadku wprowadzenia rozwiązania związanego z taryfą progresywną, przyznana zostanie kompetencja dla gmin do przyjmowania deklaracji o liczbie osób w gospodarstwie domowym oraz wprowadzony zostanie obowiązek przekazywania danych gminy do przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych w celu ustalenia taryfy.
Zmianie ulegną również kompetencje Wód Polskich w procesie zatwierdzania taryf. Ewentualna ingerencja Wód Polskich będzie miała miejsce w dwóch przypadkach:
obligatoryjnie - w przypadku zmiany o ponad 15 % planowanej taryfy względem poprzednio obowiązujących średnich taryf z okresu 3 lat dla danego przedsiębiorstwa (wniosek o zatwierdzenie taryfy będzie ostatecznie zatwierdzany przez radę gminy);
fakultatywnie - w przypadku zakładanych zmian w niższej wysokości niż 15%, jeżeli rada gminy uzna, że uzyskanie opinii jest potrzebne dla zapewnienie odpowiedniej ochrony społeczności lokalnej przed nadmiernymi zmianami cen.
Sama procedura zatwierdzania taryf za wodę i ścieki będzie inicjowana przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne, które będzie przekazywało wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) wniosek o zatwierdzenie taryfy wraz z projektem taryfy oraz uzasadnieniem w odpowiednim terminie przed dniem upływu okresu obowiązywania dotychczasowej taryfy.
Wójt (burmistrz, prezydent miasta) będzie dokonywał formalnego sprawdzenia projektu taryfy pod względem zgodności z przepisami ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków oraz przepisami ustawy – Prawo wodne i w tym zakresie będzie opracowywał rekomendacje dla rady gminy (miasta). Przed podjęciem decyzji przez radę gminy (miasta), w zależności od wysokości zakładanych zmian cen przewidzianych w taryfach, będzie ona występowała do organu regulacyjnego – Wody Polskie w celu uzyskania uzgodnienia albo opinii.
Rada gminy (miasta) będzie podejmowała uchwałę o zatwierdzeniu taryf, w odpowiednim terminie od dnia złożenia wniosku, albo o odmowie zatwierdzenia taryfy. Z kolei w przypadku, gdy rada nie podejmie uchwały w ustawowym terminie od dnia otrzymania wniosku o ich zatwierdzanie, taryfy zweryfikowane przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) wejdą w życie – bez ich zatwierdzenia.
Przewiduje się wprowadzenie możliwości nakładania kar pieniężnych na Wody Polskie za opóźnienia w wydaniu stanowiska do projektu taryfy.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków oraz ustawy - Prawo wodne, znajduje się w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów pod numerem UD48, a planowanym terminem przyjęcia projektu przez RM jest I kwartał 2025 r.
Zainteresował Cię ten temat, masz wątpliwości lub pytania, a może potrzebujesz profesjonalnego wsparcia? Zapraszamy do kontaktu - Grzegorz Drozd, radca prawny, wspólnik w Kancelarii Drozd & Pięta.
Comments