URLOP DLA PORATOWANIA ZDROWIA NAUCZYCIELA A WYKONYWANIE MANDATU RADNEGO

Pragmatyka służbowa nauczycieli, uregulowana w ustawie z dnia 26 stycznia 1982 r.  – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2024 r. poz. 986 ze zm.), zawiera specyficzną regulację dotyczącą uprawnień pracowniczych nauczycieli, a mianowicie – urlop dla poratowania zdrowia.

Trzeba zauważyć, że celem udzielenia urlopu dla poratowania zdrowia nauczyciela jest zapewnienie możliwości poddania się zalecanemu leczeniu, w wyniku którego nauczyciel odzyska pełną zdolność do pracy i będzie mógł nadal kontynuować zatrudnienia w zawodzie.

Przesłankami udzielenia nauczycielowi urlopu dla poratowania zdrowia są:

• zatrudnienie w pełnym wymiarze zajęć,

• zatrudnienie na czas nieokreślony,

• przepracowanie nieprzerwanie co najmniej 7 lat w szkole w wymiarze nie niższym niż 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć,

• zaistnienie potrzeby przeprowadzenia zleconego leczenia:

  choroby zagrażającej wystąpieniem choroby zawodowej lub

  choroby, w której powstaniu czynniki środowiska pracy lub sposób wykonywania pracy odgrywają istotną rolę, lub

• zaistnienie potrzeby leczenia uzdrowiskowego lub rehabilitacji uzdrowiskowej (art. 73 ust. 1 Karty Nauczyciela).

Wymiar udzielonego urlopu nie może przekroczyć jednorazowo roku (art. 73 ust. 1 Karty Nauczyciela).

Ustawodawca przewidział w związku z udzielonym urlopem dla poratowania zdrowia, również pewne ograniczenia. Mianowicie, w okresie przebywania na urlopie dla poratowania zdrowia nauczyciel nie może nawiązać stosunku pracy lub podjąć innej działalności zarobkowej. W przypadku stwierdzenia, że w okresie urlopu dla poratowania zdrowia nauczyciel podejmuje inny stosunek pracy lub inną działalność zarobkową, dyrektor szkoły odwołuje nauczyciela z urlopu, określając termin, w którym nauczyciel obowiązany jest do powrotu do pracy (art. 73 ust. 7 Karty Nauczyciela).

Na gruncie powyższego przepisu, zarysowują się wątpliwości dotyczące  możliwość aktywnego sprawowania mandatu radnego (gminnego, powiatowego, wojewódzkiego) w okresie przebywania przez nauczyciela na urlopie dla poratowania zdrowia. Wiąże się to bowiem z faktem otrzymywania przez radnego diety związanej z pełnieniem mandatu.

Przykładowo, w myśl regulacji ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2024 r. poz. 1465) na zasadach ustalonych przez radę gminy radnemu przysługują diety oraz zwrot kosztów podróży służbowych - art. 25 ust. 4. Osobne regulacje w tym zakresie zawierają pozostałe ustrojowe ustawy samorządowe.

Trzeba jednak pamiętać, że przez dietę należy rozumieć zwrot kosztów związanych z pełnieniem funkcji radnego. Najczęściej jest to związane z niejako ekwiwalentem utraconych korzyści zarobkowych. Istota diety sprowadza się zatem do wyrównania wydatków i strat spowodowanych pełnieniem funkcji radnego, sprawowaniem mandatu.

Jak zauważył Naczelny Sąd Administracyjny - „Systemowo dieta radnego została ukształtowana w taki sposób, że nie stanowi ona wynagrodzenia za pracę, albowiem radny pełni funkcję społecznie (…) Dieta ma stanowić ekwiwalent utraconych korzyści (np. pomniejszonego wynagrodzenia za pracę w związku z obecnością na sesji rady gminy), jakich radny nie uzyskuje w związku z wykonywaniem mandatu przedstawicielskiego. Nie może więc być także traktowana w kategorii przywileju. Jej celem jest zabezpieczenie prawidłowego i efektywnego wykonywania mandatu radnego.” (wyrok z dnia 11 lipca 2023 r. (III OSK 2602/21).

Diety radnego nie można zatem utożsamiać z wynagrodzeniem za pracę. Trzeba bowiem mieć na względzie, że radni co do zasady pełnią swoją funkcję społecznie, a tym samym wykonywanie mandatu radnego w trakcie przebywania na urlopie dla poratowania zdrowia, nie stanowi działalności zarobkowej.

Zatem, należy przyjąć, że sprawowanie mandatu radnego i otrzymywanie z tego tytułu diety, nie powinno być rozpatrywane jako naruszenie art. 73 ust. 7 Karty Nauczyciela.

---

Zainteresował Cię ten temat, masz wątpliwości lub pytania, a może potrzebujesz profesjonalnego wsparcia? Zapraszamy do kontaktu - Grzegorz Drozd, radca prawny, wspólnik w Kancelarii Drozd & Pięta.