WYMELDOWANIE Z URZĘDU - OPUSZCZENIE MIEJSCA POBYTU STAŁEGO

Zgodnie z art. 35 ustawy z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności (Dz. U. z 2024 r. poz. 736 ze zm.) organ gminy, o którym mowa w art. 28 ust. 1, wydaje z urzędu lub na wniosek właściciela lub podmiotu wskazanych w art. 28 ust. 2, decyzję w sprawie wymeldowania obywatela polskiego, który opuścił miejsce pobytu stałego albo opuścił miejsce pobytu czasowego przed upływem deklarowanego okresu pobytu i nie dopełnił obowiązku wymeldowania się.

Przesłanka opuszczenia dotychczasowego miejsca pobytu stałego, jest spełniona wówczas, gdy opuszczenie to ma charakter trwały (o czym stanowi przebywanie poza miejscem stałego zameldowania z równoczesnym zerwaniem związków z lokalem dotychczasowym) i dobrowolny (tj. wynika z własnej woli zainteresowanego). Jednakże w niektórych sytuacjach, cecha dobrowolności opuszczenia miejsca pobytu stałego zastępowana jest przez stwierdzenie przymusowego opuszczenia tego miejsca.

Na równi z dobrowolnością opuszczenia miejsca stałego pobytu należy traktować te sytuacje, w których osoba podlegająca wymeldowaniu nie może zgodnie z prawem lub na skutek okoliczności faktycznych dalej zamieszkiwać w miejscu, w którym była zameldowana (np. nakaz eksmisji, odbywanie kary pozbawienia wolności, nakaz opuszczenia lokalu, zakaz zbliżania się do członków rodziny). Chodzi zatem o takie sytuacje, gdy opuszczenie miejsca pobytu stałego jest wynikiem wykonania prawomocnych wyroków sądów powszechnych bądź orzeczeń właściwych organów administracji publicznej.

Opuszczenie miejsca stałego pobytu, o którym w art. 35 ustawy o ewidencji ludności, to także zatem opuszczenie pod przymusem realizowanym przez upoważnione do tego organy. Tym samym, nie można przyjąć, że w razie opuszczenia miejsca stałego pobytu w wyniku władczego działania organów władzy publicznej - opuszczenie to nastąpi dopiero wtedy, gdy osoba zainteresowana z tym się zgodzi.

Taka interpretacja przepisów ustawy o ewidencji ludności prowadziłaby do utrzymywania się rozbieżności pomiędzy rzeczywistym stanem rzeczy, a stanem zapisanym w ewidencji. Tymczasem, istota przymusu polega na tym, że jest on stosowany w przypadku oporu, a więc w przypadku gdy brak jest zgody na opuszczenie miejsca pobytu. W sytuacji więc zawinionego wywołania zdarzenia skutkującego koniecznością opuszczenia lokalu, brak dobrowolności opuszczenia miejsca pobytu stałego nie oznacza przeszkody do wymeldowania.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 9 lipca 2024 r. (II OSK 1295/23) potwierdzając dotychczasowy dorobek judykatury, wskazał - „Przyjąć należy, że opuszczenie miejsca pobytu stałego uzasadniające wydanie decyzji o wymeldowaniu cechować musi zarówno element faktyczny, polegający na stałym nieprzebywaniu w mieszkaniu, jak i element wolicjonalny, łączony z dobrowolnością zmiany miejsca pobytu. Dla zaistnienia przesłanki opuszczenia miejsca pobytu konieczne jest tym samym, aby fizycznemu przebywaniu osoby w innym miejscu niż miejsce pobytu stałego towarzyszył zamiar stałego związania się z tym innym miejscem, rozumianego jako wola urządzenia w nim swego trwałego centrum życiowego. Na równi z dobrowolnością opuszczenia lokalu należy tym niemniej traktować te sytuacje, w których osoba podlegająca wymeldowaniu nie może zgodnie z prawem lub na skutek okoliczności faktycznych dalej zamieszkiwać w miejscu, w którym była zameldowana (np. nakaz eksmisji, odbywanie kary pozbawienia wolności, nakaz opuszczenia lokalu, zakaz zbliżania się do członka rodziny). Chodzi tu o wszystkie te sytuacje, gdy opuszczenie lokalu jest wynikiem wykonania wiążących decyzji organów władzy publicznej.”. 

---

Zainteresował Cię ten temat, masz wątpliwości lub pytania, a może potrzebujesz profesjonalnego wsparcia? Zapraszamy do kontaktu - Grzegorz Drozd, radca prawny, wspólnik w Kancelarii Drozd & Pięta.